Leestijd: 3 – 4 minuten, door: Erik van Rijssel
Begin maart stond er in de Bouwwereld een interessant artikel over thermisch compartimenteren. Woonstichting Domijn heeft samen met Hogeschool Saxion vier woningen in Enschede verduurzaamd en van het gas afgehaald. Een pilot. Want in tegenstelling tot ‘standaard’ verduurzamen zijn bij deze woningen alleen de leefruimten (woonkamer en keuken) geïsoleerd: thermisch compartimenteren. Hierdoor zijn de totale kosten van verduurzamen gehalveerd.
Warm wonen, koel slapen
De gedachte achter thermisch compartimenteren is dat 90% van de mensen het liefste slaapt met de ramen open. Dus waarom de complete woning (hoogwaardig) isoleren? Waarschijnlijk herkennen veel mensen zich hierin. Tijdens woningopnames krijgen wij van de bewoners vaak te horen dat ze het liefste natuurlijk ventileren. Frisse buitenlucht werkt goed om in slaap te vallen. Maar daarnaast krijgen we ook vaak dingen te horen als: “Boven is alles nog enkel glas.” en: “In de winter is het best wel koud in de slaapkamers en hebben we veel last van tocht.”. Helemaal geen aandacht aan de bovenverdieping geven tijdens een verduurzaming, daar worden bewoners dus ook niet blij van.
Het leefklimaat
De vier pilotwoningen van Woonstichting Domijn zijn in vijf werkdagen aangepakt en daarna verhuurd aan 1- en 2-persoonshuishoudens. Hierna is het energieverbruik en de prestaties van de woningen een jaar lang gevolgd. Hogeschool Saxion geeft aan dat de uitkomsten gunstig zijn voor het energieverbruik. Twee woningen wekken zelfs meer energie op dan ze verbruiken. Dit zijn natuurlijk mooie cijfers om te overleggen, maar niet alle woningen in Nederland beschikken over de voorwaarden om twintig zonnepanelen op het dak te leggen. Een ander nog belangrijker punt: hoe ervaren de bewoners zelf de woning en het leefklimaat? Dit is natuurlijk ook afhankelijk zijn van de samenstelling van de huishoudens. Gaat het om twee volwassenen die beide werken en minder vaak thuis zijn of om een alleenstaande moeder met een kind? Het gebruik van de woning zal bij deze huishoudens compleet anders zijn. Opgroeiende kinderen gaan ook boven studeren, zittend voor de spelcomputer. Daarnaast heeft de coronacrisis ons geleerd hoe fijn het kan zijn als een slaapkamer boven omgetoverd kan worden tot een werkkamer. Tegenwoordig speelt het leven zich niet meer alleen af in de huiskamer rond de TV.
Een passende en betaalbare verduurzamingsoplossing?
Volgens het artikel in de Bouwwereld is thermisch compartimenteren mogelijk een manier om een passende en betaalbare verduurzamingsoplossing te vinden. Wat er onder passend wordt verstaan is voor mij nog niet helemaal duidelijk. Passend voor de bewoners en het gebruik van de woning (die aan banden wordt gelegd) of passend voor het budget van de woningbouwcorporatie? Vooralsnog lijkt de keuze om thermisch te compartimenteren vooral gebaseerd op kostenbesparing voor de woonstichting. In de pilot gaan de woningen voor de helft van de kosten van het gas af, wat veel woningbouwcorporaties natuurlijk als muziek in de oren klinkt. Deze kostenbesparing is afgezet tegen de kosten van een volledige verduurzaming.
(no-) regret oplossing?
Woonstichting Domijn en Hogeschool Saxion onderzoeken of het concept van thermisch compartimenteren ook interessant is voor 3- of 4-persoonshuishoudens. Ik ben benieuwd naar de uitkomst van dit onderzoek. Is thermisch compartimenteren een niche in de markt voor de kleinere (werkende) huishoudens (zonder kinderen?)? Of is het voor meerdere doelgroepen interessant? En hieruit voortvloeiend: wat zijn de eventuele aanpassingen die nodig en mogelijk zijn wanneer een thermisch gecompartimenteerde woning van bijvoorbeeld een 2-persoons huishouden overgaat naar een 4-persoons huishouden? Is thermisch compartimenteren dan een regret- of een no-regret oplossing?
Alternatief
In plaats van thermisch compartimenteren kan een woning ook gefaseerd (stap voor stap) verduurzaamd worden. Pak de woning in componenten aan, rekening houdend met de meerjaren onderhoudsplanning en op basis van no-regret richting de toekomst. Geef de bewoner hier ook een stem in. De gebruiker hoort immers centraal te staan en gehoord te worden. Op deze manier kun je verduurzamen in de tijd met de mogelijkheid in te spelen op veranderend gebruik van de woning. Een ander voordeel van componentrenovatie is de herhaalbaarheid en de kostenbesparing die hierbij hoort. Verduurzamen kan goedkoper…maar de gebruiker moet altijd op de eerste plaats staan!
Wilt u meer weten over de voordelen van componentrenovatie en wat de BouwhulpGroep hierin voor u kan betekenen? Neem dan contact met ons op via info@bouwhulp.nl en wij reageren zo spoedig mogelijk.
Bronnen:
- Thermisch compartimenteren: goedkoper en sneller van het gas af, 1 maart 2021, Bouwwereld
- Resultaten pilot ’thermisch compartimenteren’ boven verwachting, 22 februari 2021, Domijn.nl
- Compartimenteren woningen met binnen isolatie op maat, 22 maart 2021, Gerard Salemink & Twan Rovers, Hogeschool Saxion
