• De prijs van grootschalig renoveren

    Leestijd: 6 – 8 minuten, door: Yuri van Bergen

    Op heel veel plaatsen is men bezig met het op gang brengen van de gewenste verduurzaming van de bestaande gebouwde omgeving. Er zijn pilots uitgezet. Initiatieven vanuit de buurten worden gestimuleerd. Maar alleen het plaatsen van PV-panelen en na-isolatie komen als maatregelen tot nu toe van de grond. Werkelijke duurzame verbeteringen van met name het particuliere woningbestand komen niet verder dan enkele experimenten. Renoveren is dan ook complex. Aan de ene kant is het voor de professionele (sociale) woningeigenaar al niet eenvoudig om een woning te verduurzamen, laat staan voor individuele woningeigenaren. Je weet niet wat je hebt. Je begrijpt niet naar welke ambitie je toe moet of wilt en bij wie je moet zijn voor een betaalbaar en kwalitatief goed verbetervoorstel. Voor de markt geldt aan de andere kant dat men een renovatieaanbod aan het ontwikkelen is om die verduurzaming mogelijk te maken. Men kan echter geen afzetmarkt vinden voor hun product.

    De conclusie is voor mij persoonlijk kraakhelder: vraag en aanbod komen niet uit zichzelf bij elkaar.

    Lees meer
  • OVERPEINZING: MEER AANDACHT VOOR DE VRAAG

    Leestijd: 4 – 6 minuten, door: Yuri van Bergen

    Steeds vaker betrap ik mezelf in gesprekken over de verduurzaming van de gebouwde omgeving op het gebruik van hetzelfde argument. Een argument dat de basis vormt van mijn visie op de opgave van duizend woningen per dag. Graag vat ik dit argument nog eens voor jullie samen in deze overpeinzing.

    Proces boven techniek

    Voor mij gaat de opgave van duizend woningen per dag niet over techniek maar over mensen. Met de techniek komt het namelijk wel goed. Het proces voorafgaand aan de techniek is echter de grootste uitdaging die we met elkaar hebben willen we uiteindelijk succesvol zijn. Want om duizend woningen per dag te renoveren hebben we minstens duizenden vakmensen nodig die met hun handen willen werken bij mensen in huis. En daarnaast hebben we natuurlijk evenzoveel bewoners per dag nodig die daadwerkelijk zin, tijd en geld hebben in een renovatie. Volgens mij ligt hier de grootste uitdaging: 1.000 bewoners per dag vinden die hun huis willen renoveren.

    Lees meer
  • opnieuw relevant: De bewoner is zo gek nog niet….

    Wat zijn de kosten voor het verduurzamen van een woning?

    Leestijd: 8 – 9 minuten, door: Haico van Nunen

    Dit artikel is eerder geplaatst in Renda #4 – 2019

    Aan het einde van de zomer brak er een heftige discussie over het verduurzamen van woningen los. De reden hiervoor was de publicatie van een nieuwe rapportage van het PBL (Planbureau voor de Leefomgeving). Hierin werd geconcludeerd dat het verduurzamen van de eigen woning voor bijna alle huiseigenaren financieel niet rendabel is. In de reflectie op één jaar ‘Klimaatakkoord Gebouwde Omgeving’ valt daarnaast te lezen dat woningen via een wijkaanpak in één keer van het aardgas afhalen voor 2030 moeilijk is en dat woonlastenneutraliteit de grootste blokkade voor verduurzaming dreigt te worden.

    Deze berichten zijn weinig hoopgevend voor de realisatie van de duurzaamheidsambities van de gebouwde omgeving. Maar zijn deze conclusies eigenlijk wel verrassend? De rapporten lijken een mooi moment om onderstaand artikel opnieuw onder de aandacht te brengen. In dit artikel, eerder gepubliceerd op het platform RENDA ongeveer een jaar voor het uitbreken van deze discussie, gaf een mogelijke oplossing voor opschalingsmogelijkheden van woningrenovaties. In het kader van deze discussie deel ik graag deze eerdere inzichten.

    Lees meer
  • VERVOLG OP DE DUURZAME KILOKNALLER BIJ RENOVEREN

    Leestijd: 6 – 7 minuten, door: Laurens Talsma & Yuri van Bergen

    De vele leuke en enthousiaste reacties op ons vorige verhaal over de introductie van een nieuw afwegingskader bij duurzame renovatie hebben ons gemotiveerd om een vervolg artikel te schrijven. Nu de methode is geïntroduceerd is de volgende vraag natuurlijk wat de potentie van dit nieuwe afwegingskader is en welke informatie ieder verder gaat helpen om de besluitvorming beter te motiveren? Aan de hand van enkele scenario’s zullen we, gelijk aan de vorige keer, met enkele eenvoudige figuren het antwoord op deze complexe vragen inzichtelijk maken. Voor ons is echter de opgave achter deze vragen nog belangrijker. Want waarom zouden we eigenlijk op een andere manier met elkaar willen communiceren over het afwegingskader bij renovatie? We hebben toch voldoende kennis over de bestaande woningvoorraad, er is voldoende software aanwezig om te rekenen en er zijn genoeg mensen om deze ambitie te realiseren? Om deze vraag te beantwoorden zullen we allereerst moeten stoppen met achterom kijken. Want de periode van overvloed aan middelen is voorbij; de tijd van besparing is aangebroken.

    Misschien merk je het zelf in je dagelijkse werk. Steeds vaker krijgen we te maken met enige vorm van schaarste. ‘Vroeger’ kreeg een goed idee nog de tijd om te groeien naar een plan om vervolgens als project tot resultaat te worden gebracht. Door schaarste in tijd wat betreft onze klimaatdoelstellingen, schaarste aan investeringsruimte door groeiende kosten, schaarste aan duurzaam materiaal, schaarste aan menskracht in uitvoering, schaarste aan ruimte om te leren of om fouten te maken en schaarste aan de energie zoals we die nu gebruiken. En dit maakt het voor een woningeigenaar enorm gecompliceerd om nu een ‘verstandig’ besluit te nemen met een blik op de toekomst. Want in deze tijden van schaarste moet natuurlijk alles wel in een keer goed, de ruimte voor herkansing is er helaas niet meer.

    Lees meer
  • OVERPEINZING: OMDAT ER MENSEN WONEN

    Leestijd: 7 – 8 minuten, door: Yuri van Bergen

    Anno 2020 is er nog steeds een grote behoefte aan woonruimte. Er is schaarste aan (betaalbare) bouwgrond voor de particulier die graag zelf wil bouwen. Plus er is een groot tekort aan mensen die willen werken in de bouw waardoor de bouwkostenfactor arbeid zwaar onder druk staat. Dit terwijl Nederland letterlijk in de steigers wordt gezet voor haar grootste verbouwing ooit. De bijna 8 miljoen bestaande woningen moeten allemaal voor 2050 nog minimaal eenmaal gerenoveerd worden. Een opgave die vraagt om industrialisatie van de huidige wijze van renoveren.  

    Lees meer