Leestijd: 2 – 3 minuten, door Yuri van Bergen & Haico van Nunen
In de jaren tachtig startte grootschalige renovatie met de aanpak van met name vooroorlogse woningen. Hiervoor werd eigenlijk enkel achterstallig onderhoud gepleegd. Door de groeiende onvrede van bewoners met de kwaliteit van hun woning zag men zich genoodzaakt tot het kanaliseren van die onvrede door middel van inspraakmogelijkheden en -procedures. Dit vroeg om een totaalaanpak waarbij ook aandacht was voor de ruimtelijke kwaliteit en het wooncomfort van de woningen naast verbetering van de techniek.
Bij deze ontwikkeling van ‘het renoveren’ kreeg de renovatie van naoorlogse woningen stilaan ook de aandacht. Ook hierbij lag aanvankelijk de nadruk op het uitvoeren van groot (en veelal achterstallig) onderhoud, maar men zag in dat daarbovenop meer wooncomfort moest worden geboden. Eerst beperkte dit zich tot het aanbieden van meer isolatie. Maar dat leidde in veel gevallen weer tot vochtproblemen en men realiseerde zich dat breder naar de woning en de kwaliteit van het binnenmilieu gekeken moest worden. De samenhang van maatregelen aan de schil van de woningen en aan de installaties en uitrusting werd een belangrijk item: integrale woonkwaliteit.
Paradoxaal leidde dit in het begin van de jaren 90 tot de introductie van “het denken in componenten” bij renovatie door BouwhulpGroep. Ons eerste uitgewerkte componentoplossing was ‘de verbeterde keuken’. Dit ontstond vanuit de problematiek van de naoorlogse portiekwoningen waar te weinig ruimte was voor de benodigde installaties (CV en mechanische ventilatie) om het binnenmilieu voldoende te verbeteren. Om niet in te hoeven leveren op de toch al krappe woonruimte zochten we naar een oplossing. Omdat bij renovatie toch altijd de keukenuitrusting werd vernieuwd kozen we ervoor om, in samenwerking met de industrie, een keukenuitrusting te ontwikkelen waarin de installaties van de woning (cv-ketel en mechanische ventilatie unit) werden geïntegreerd. Samengevat het integreren van oplossingen en passend maken binnen het renovatieproces.
Dit voorbeeld maakte ons duidelijk wat de essentie van component-denken is. Omdat dit denken zich richt op een aantal bouwdelen die samen een gebruiksfunctie vormen, is deze schaal overzichtelijk genoeg om hiervoor samen met de industrie renovatieoplossingen te ontwikkelen. En wat eigenlijk nog essentiëler is, is dat je je bij het denken in componenten niet beperkt tot de hoofdfunctie van bijvoorbeeld een dak maar dat je kijkt naar wat je met een verbetering van dit dak kunt toevoegen aan de gebruikskwaliteit van de woning. Zo kun je met oplossingen voor de component dak bijvoorbeeld de woonruimte vergroten of meer licht in de woning brengen.
Wij kwamen er door onze renovatiepraktijk ook achter dat het denken in componenten oplossingen biedt voor de problematieken waar je als bewoner en eigenaar van te renoveren woningen tegenaan loopt. Het in zijn geheel renoveren van een woning is een grote ingreep waar zowel bewoners als woningeigenaren tegenop zien vanuit mogelijke overlast maar ook vanuit financiële en organisatorische overwegingen. Bovendien is niet alles tegelijkertijd nodig. Componentrenovatie geeft de mogelijkheid om te faseren in tijd en financiële mogelijkheden. Daarnaast geeft het ons de mogelijkheid om eenvoudig bewonerswensen te inventariseren en dit te vertalen naar een uitvraag van componentoplossingen. Tegenwoordig doen we dat via een app, waarbij het component-denken de klantkeuzes vereenvoudigt. Hiermee wordt de druk op organisaties, die bij traditionele renovatie groot is, verlicht.
Het moge duidelijk zijn dat wij onder componentrenovatie meer verstaan dan alleen het herindelen van gebouwen en het aanbieden van een nieuw dak of een nieuwe gevel. Dit artikel vormt de aftrap voor een artikelenreeks waarin we dieper ingaan op de verschillende aspecten van componentrenovatie en hoe componentrenovatie kan helpen bij de verduurzaming van de gebouwde omgeving.
